Ομιλία του βουλευτή Μεσσηνίας κ. Δημήτρη Κουσελά στην συνεδρίαση της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων , με  θέμα ημερήσιας διάταξης «Κύρωση Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου «Ρύθμιση θεμάτων χρηματοπιστωτικού χαρακτήρα».21-11-2011

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, δεν θα αναφερθώ τυπικά στη κύρωση της πράξης νομοθετικού περιεχομένου αλλά ουσιαστικά για την κατάσταση που διαμορφώνεται με την παροχή ρευστότητας στο πιστωτικό σύστημα και στην πραγματική οικονομία.

Είναι γνωστό σε όλους μας, μετά το ουσιαστικό κλείσιμο της διατραπεζικής αγοράς, ότι το Ελληνικό τραπεζικό σύστημα έχει δύο πηγές άντλησης ρευστότητας: Την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τον λεγόμενο Έκτακτο Μηχανισμό Παροχής Ρευστότητας,  τον ELA. Εδώ και αρκετούς μήνες όπως γνωρίζουμε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα πιέζει τις ελληνικές τράπεζες, ζητώντας τους όλο και περισσότερο εγγυήσεις και προβάλλοντας σαν αιτία την περαιτέρω απαξίωση των ελληνικών ομολόγων. Η αξίωση, όμως, αυτή εντείνει το «στραγγαλισμό» της ελληνικής οικονομίας, καθώς οι τράπεζες αδυνατώντας να προσκομίσουν νέες εγγυήσεις, αποδεκτές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι υποχρεωμένες να τις επιστρέψουν, μέρος της ρευστότητας που έχουν λάβει από αυτήν. Θέλω να δούμε περισσότερο τα ουσιαστικά ζητήματα, κύριε Υπουργέ, γιατί καλό είναι να γίνονται περιγραφές, όμως πρέπει να δούμε την ουσία και την αποτελεσματικότητα αυτών που κάνουμε. γι’ αυτό το λόγο η εξάρτηση των ελληνικών τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα περιορίστηκε τον Ιούλιο στα 96 δις ευρώ από 103 δις ευρώ που ήταν τον Ιούνιο και περαιτέρω σε 77,8 δις ευρώ που ήταν το Σεπτέμβριο. Επέστρεψαν, δηλαδή, ένα ποσό από τα χρήματα που είχαν πάρει.

Για να καλυφθούν οι ανάγκες ρευστότητας των τραπεζών και να αποφευχθεί μία ακόμα μεγαλύτερη απομόχλευση που ισοδυναμεί με πλήρη «στραγγαλισμό» της πραγματικής οικονομίας, κρίθηκε επιτακτικά αναγκαίο να ενισχυθούν οι τράπεζες με εγγυήσεις του δημοσίου, οι οποίες μπορούν να τους προσφέρουν περισσότερη ρευστότητα από τον έκτακτο μηχανισμό. Ωστόσο, κύριε Πρόεδρε, αυτό που θέλω να τονίσω είναι ότι η προσφυγή στον έκτακτο  μηχανισμό που κυρώνουμε σήμερα, μπορεί να ανακουφίσει μόνο πρόσκαιρα την έλλειψη ρευστότητα, καθώς ο ELA έχει σαφώς χαμηλότερο δυναμικό χρηματοδότησης από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, αλλά και υψηλότερο επιτόκιο 3,5% έναντι 1,5% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το κόστος του χρήματος για την πραγματική οικονομία στις περιπτώσεις εκείνες που υπάρχει χρηματοδότηση, γιατί οι στρόφιγγες όντως έχουν κλείσει, είναι κατά πολύ υψηλότερο και πάντως σε καμία περίπτωση ανταγωνιστικό, κύριε Υπουργέ, με την χρηματοδότηση που παίρνουν άλλες επιχειρήσεις σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες από τις εκεί τράπεζες.

Ουσιαστικά, οι ελληνικές τράπεζες αντιμετωπίζουν σήμερα έναν ασφυκτικό κλοιό, καθώς από τη μία οι καταθέσεις απομειώνονται, μιλάμε για μείωση κατά 26,4 δις ευρώ των καταθέσεων των νοικοκυριών, επιχειρήσεων στο 9μηνο Ιανουαρίου – Σεπτεμβρίου, συν σημαντική μείωση των καταθέσεων του δημοσίου σε επίπεδο κάτω του ενός δισεκατομμυρίου το τελευταίο διάστημα, από τη στιγμή που δεν έχει ακόμα καταβληθεί η 6^η δόση. Ήδη το Σεπτέμβριο οι τράπεζες άντλησαν 26,6 δις ευρώ από τον έκτακτο μηχανισμό παροχής ρευστότητας, έναντι 6,2 δις ευρώ που είχαν λάβει στα τέλη Αυγούστου. Η σημαντική αυτή άντληση συνδέεται με την αυξημένη διαρροή καταθέσεων επιχειρήσεων και νοικοκυριών κατά τον ίδιο μήνα, η οποία δεν πρέπει να αποδοθεί πλέον στη φυγή μεγάλων ποσών καταθέσεων στο εξωτερικό, όπως αντίθετα συνέβη το 2010, αλλά κυρίως στη χρησιμοποίηση των καταθέσεων για την κάλυψη των αυξημένων τρεχουσών αναγκών, νοικοκυριών και επιχειρήσεων, λόγω της σημαντικής μείωσης εισοδημάτων, χωρίς ανάλογη, βέβαια, μείωση των τιμών και του κόστους διαβίωσης για την αναγκαία εκπλήρωση αλλεπάλληλων έκτακτων φορολογικών υποχρεώσεων ή την προσπάθεια στήριξης του επιπέδου διαβίωσης.

Το τρίτο που θέλω να επισημάνω είναι ότι η στάση των ευρωπαίων μας απέναντι σε μία κρίση χρέους, όπου πλέον απειλεί και τον ίδιο σκληρό πυρήνα της Ε.Ε., καθώς και απειλές τους για έξοδο της χώρας από το ευρώ, έχουν σοβαρά, κύριε Πρόεδρε, αποσταθεροποιήσει τις αγορές κρατικών ομολόγων. Εδώ θέλω να σημειώσω ότι αυτό αφορά ακόμα και ομόλογα που μέχρι πρόσφατα θεωρούντο σε πολύ καλύτερη θέση από τα ελληνικά σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Η τυφλή προσήλωση της Γερμανίας στο κυρίαρχο αντιπληθωριστικό ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, οι πολλαπλές επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας που επιβάλλονται πλέον πανάκεια σε ολόκληρη την Ευρώπη, η ελλιπής στήριξη του ενιαίου νομίσματος σε μια ενιαία κεντρική τράπεζα που δεν είναι ουσιαστικά κεντρική τράπεζα, δεν έχει δηλαδή το ρόλο της Αμερικάνικης Fend, είναι αναμφίβολα αποσταθεροποιητικός παράγοντας για ολόκληρο το ευρωπαϊκό οικοδόμημα.  Είναι εμπόδιο για μία ουσιαστικά απάντηση στην κρίση χρέους που αντιμετωπίζει σήμερα η ευρωπαϊκή ζώνη.

Για να ξανάρθω στις τράπεζες. Το πρόβλημα δεν είναι μόνο πρόβλημα κεφαλαιοποίησης και μάλιστα με επίτευξη του δείκτη στο 10%, είναι και ένα συνεχές πρόβλημα ρευστότητας, όπως έθιξε και ο συνάδελφος που μίλησε πριν από εμένα. Όσο μειώνονται οι αποταμιεύσεις και δεν λειτουργεί ομαλά η διατραπεζική αγορά. Είναι μάλιστα σοβαρότατο πρόβλημα, εφόσον θέλουμε να μιλάμε για τράπεζες που θα επιτελούν το πρωταρχικό τους ρόλο στη χρηματοδότηση της οικονομίας και την ανάπτυξης και όχι για τράπεζες «ζόμπι». Τέταρτον, οι καταθέσεις σε αυτά τα πλαίσια που διαμορφώνονται σήμερα είναι ένα κρίσιμο μέγεθος που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να αποδεκατιστούν από περαιτέρω πολιτικές λιτότητας ή από το αίσθημα ανασφάλειας που δυστυχώς συνεχίζει να διακατέχει τους αποταμιευτές, μετά από τις άστοχες δηλώσεις των εταίρων μας για την προοπτική της χώρας στη ζώνη του ευρώ. Γιατί, παρά τις πολλαπλές εγγυήσεις που έχουν, όπως είπε ο κύριος Υπουργός που έφυγε, δοθεί στους καταθέτες μέχρι σήμερα, οι σοβαρές περικοπές του εισοδήματος, ο φόβος για την απώλεια εργασίας και για το μέλλον της ίδιας της ευρωζώνης, συνεχίζουν να λειτουργούν αποσταθεροποιητικά σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες της ευρωζώνης, όπου οι καταθέσεις αυξάνονται.

Θέλω εδώ να καταθέσω στα πρακτικά έναν πίνακα που φαίνεται τι ακριβώς συμβαίνει σχετικά με τις καταθέσεις σήμερα σε επίπεδο Ελλάδας και στις υπόλοιπες χώρες που αντιμετωπίζουν, όχι τα ίδια, αλλά ανάλογα περίπου προβλήματα. Η μεταβολή  2009 – 2011 για τη χώρα μας σε ότι αφορά τις καταθέσεις ήταν – 20,1%, για την Ιρλανδία ήταν -11,8%, που εκεί, όμως, υπήρχε πρόβλημα στο τραπεζικό σύστημα, στην Ισπανία έχουμε αύξηση των καταθέσεων κατά 0,8% παρόλο την κρίση, στην Ιταλία έχουμε αύξηση των καταθέσεων κατά 17,7% και στην Πορτογαλία έχουμε αύξηση των καταθέσεων κατά 12,2%. Αυτή είναι η κατάσταση που διαμορφώνεται εδώ.

Το πέμπτο κρίσιμο ζήτημα που πρέπει να δούμε σε ότι αφορά την παροχή εγγυήσεων για παροχή ρευστότητας στις τράπεζες. Το κρίσιμο εδώ ερώτημα είναι πώς αξιοποιήθηκαν τα ποσά που δόθηκαν μέσω του ELA που ήδη ξεπερνούν τα 30 δις ευρώ και πώς αξιοποιήθηκαν τα 106 δις ευρώ, που όπως είπε ο κ. Υπουργός, έχουν ήδη αντληθεί από τις τράπεζες από το  ξεκίνημα της κρίσης μέχρι σήμερα; Τι ποσοστό από αυτά πήγε όπως προοριζόταν σε χορηγήσεις, σε στήριξη της πραγματικής οικονομίας; Κύριε Υπουργέ, εάν η συγκεκριμένη ρευστότητα διοχετεύεται στην κάλυψη άλλων αναγκών των τραπεζών και εξηγούμαι για να μην παρεξηγούμαι, δηλαδή για προβλέψεις, για επισφάλειες, για κεφαλαιακή ενίσχυση ενόψει του Hair Cut, ώστε να αποφύγουν πάση θυσία την κρατικοποίηση  μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και την απώλεια ελέγχου από τις διοικήσεις τους, τότε κάνουμε μία «τρύπα στο  νερό» για την ενίσχυση της ρευστότητας της πραγματικής οικονομίας που είναι και το ζητούμενο. Θα πρέπει, λοιπόν και θέλω να το υπογραμμίσω εδώ, να υπάρξουν πρόσθετες προϋποθέσεις χορήγησης αυτής της ρευστότητας, ώστε πραγματικά αυτή η ρευστότητα να πηγαίνει εκεί που επιτακτικά επιβάλλεται να πάει, δηλαδή στην χρηματοδότηση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.

Θέλω να κλείσω, κύριε Πρόεδρε, με ένα κάλεσμα στην ηγεσία του Υπουργείου Οικονομικών, που απ’ ότι ακούσαμε από τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης και Υπουργό Οικονομικών, κύριο Βενιζέλο, ότι είναι διατεθειμένος όχι μόνο να στηρίξει στην πράξη, αλλά να πάει παραπέρα το νόμο 3943, που έδωσε τη δυνατότητα να υπάρχει το αυτόφωρο και οι συλλήψεις που γίνονται σήμερα σε μεγαλοφειλέτες ή φοροφυγάδες.

Όπως μας είπε ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης και Υπουργός Οικονομικών κ. Βενιζέλος, θα υλοποιηθεί η πρόβλεψη που υπάρχει στον ν. 3943, σχετικά με τη λίστα των μεγαλοοφειλετών, από τη στιγμή που τελειώνει η προθεσμία των 8 ημερών, την Παρασκευή. Θέλω να σας καλέσω κύριε Υπουργέ, να υιοθετήσετε και την πρόταση, που έχουμε υπογράψει 35 βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ., σχετικά με την ταχεία εκδίκαση των φορολογικών υποθέσεων και την είσπραξη οφειλόμενων φόρων από μεγαλοοφειλέτες, που όχι μόνο εμείς, αλλά όπως διαπίστωσε και ο Αντιπρόεδρος της Γερμανικής Κυβέρνησης κ. Ράιχενμπαχ, ότι υπάρχουν δισεκατομμύρια  που «λιμνάζουν» σήμερα στα φορολογικά δικαστήρια. Λοιπόν αυτό που ζητάμε οι 35 βουλευτές του ΠΑ.ΣΟ.Κ. είναι η θεσμοθέτηση της κατά προτεραιότητα τάχιστης εκδίκασης από τα δικαστήρια εντός αποκλειστικής προθεσμίας 5 μηνών όλων των προσφυγών, που αφορούν φορολογικές υποθέσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές που υπερβαίνουν τις 150.000 ευρώ. Νομίζω ότι είναι ένα ζήτημα που θα παίξει πολύ σημαντικό ρόλο στους στόχους που έχουν τεθεί.