Ομιλία του Βουλευτή Μεσσηνίας κ. Δημήτρη Κουσελά, εισηγητή του ΠΑΣΟΚ, κατά τη συζήτηση επί της αρχής, στην Ολομέλεια της Βουλής, του σ.ν. του  Υπουργείου Οικονομικών «Ενισχυμένα μέτρα εποπτείας και εξυγίανσης των Πιστωτικών Ιδρυμάτων – Ρύθμιση θεμάτων χρηματοπιστωτικού χαρακτήρα – Κύρωση της Σύμβασης – Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας και των τροποποιήσεών της και άλλες διατάξεις», 20-9-2011.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, ειδικά στη σημερινή συγκυρία το νομοσχέδιο που έχω την τιμή να εισηγούμαι αποκτά κομβική σημασία για τη χώρα μας και την Ευρωζώνη.

Βασικός του στόχος είναι η αναγκαία παραπέρα θωράκιση, αλλά και η στήριξη του τραπεζικού συστήματος. Θωράκιση που γίνεται πράξη με την ενίσχυση του πλαισίου εποπτείας και ελέγχου του τραπεζικού συστήματος από την Τράπεζα της Ελλάδος, προκειμένου να διασφαλιστούν πλήρως και με τον πιο αποτελεσματικό τρόπο τα συμφέροντα των καταθετών, αλλά και η γενικότερη αξιοπιστία του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος.

Παράλληλα, εισάγονται για πρώτη φορά συγκεκριμένα μέτρα εξυγίανσης, με στόχο την αποτελεσματικότερη διασφάλιση της χρηματοοικονομικής σταθερότητας απέναντι στους σοβαρούς συστημικούς κινδύνους μιας ευρύτερης κρίσης στην Ευρωζώνη και διεθνώς.

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πιστεύω ότι είναι καθήκον της Κυβέρνησης, όλων μας, ολόκληρου του πολιτικού συστήματος, να λειτουργήσουμε υπεύθυνα, με πλήρη επίγνωση της σημερινής κατάστασης, των προκλήσεων και των κινδύνων που αυτή συνεπάγεται για τη χώρα μας και την Ευρωζώνη και να πάρουμε ουσιαστικές αποφάσεις γι’ αυτά τα ζητήματα, ούτως ώστε να εμπνεύσουμε ασφάλεια και σιγουριά στους πολίτες, στους καταθέτες, στους καταναλωτές και στους επιχειρηματίες.

Σε αυτό το πλαίσιο, είναι αναγκαία η εδώ προτεινόμενη περαιτέρω αυστηροποίηση της εποπτείας, αλλά και των δυνατοτήτων παρέμβασης που δίνει το νομοσχέδιο στην Τράπεζα Ελλάδος, για την άμεση και επαρκή εξεύρεση λύσεων στα όποια προβλήματα κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών με την αξιοποίηση -όπου και εφόσον χρειαστεί- του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που ήδη, όπως όλοι γνωρίζετε, έχει συγκροτηθεί και στη χώρα μας.

Οι θεσπιζόμενες ρυθμίσεις λαμβάνουν υπόψη ανάλογες νομοθετικές πρωτοβουλίες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, μεταξύ των οποίων της Γερμανίας, της Ολλανδίας, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ιρλανδίας, καθώς και τα μέχρι στιγμής γνωστά αποτελέσματα της σχετικής διαβούλευσης που έγινε για το ζήτημα αυτό σε ευρωπαϊκό επίπεδο, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η οποία αναμένεται να οδηγήσει  σε σχέδιο ευρωπαϊκής Οδηγίας εντός του τρέχοντος έτους.

Ουσιαστικά, με το νομοσχέδιο που συζητάμε σήμερα, στήνεται ένα σύγχρονο και πολύπλευρο δίχτυ θωράκισης του τραπεζικού μας συστήματος, των καταθέσεων και τελικά της οικονομίας της χώρας μας απέναντι στις επιθέσεις των αγορών και στα ευρύτερα προβλήματα που δημιουργούνται σήμερα στο τραπεζικό σύστημα. Το δίχτυ αυτό είναι απαραίτητο, μέχρις ότου οι τράπεζες αποκτήσουν ομαλή πρόσβαση στις αγορές, για να μπορέσουν να διοχετεύσουν επαρκή ρευστότητα στην πραγματική οικονομία, ρευστότητα που είναι αναγκαία για την ανάπτυξη.

Με αυτές τις παραδοχές, το νομοσχέδιο αποτελεί ένα βήμα εκσυγχρονισμού του τραπεζικού συστήματος με καθαρούς κανόνες και ουσιαστική βελτίωση της αποτελεσματικότητας στην εποπτεία, τη ρύθμιση, αλλά και την εξυγίανση.

Για τα θέματα αυτά έχουν εγερθεί κάποιες ενστάσεις από τις τράπεζες που ζητούν τον προσδιορισμό σαφέστερων κριτηρίων και προϋποθέσεων για την προληπτική παρέμβαση της Τράπεζας της Ελλάδος. Ο Υπουργός έχει επιφυλαχθεί να τεθούν σαφέστερα κριτήρια, ειδικά για τις προστιθέμενες νέες προληπτικές αρμοδιότητες και τις παρεμβάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, προκειμένου να υπάρχει η αναγκαία ασφάλεια δικαίου και η αποσαφήνιση των προθέσεων του νομοθέτη.

Οι αιτούμενες ωστόσο εξειδικεύσεις –να το υπογραμμίσω αυτό- δεν μπορούν, υπό από τις σημερινές συνθήκες, που είναι ιδιαίτερα ρευστές, παρά να έχουν ένα ενδεικτικό και όχι εξαντλητικό χαρακτήρα. Δεν θα πρέπει, δηλαδή, να φθάνουν στο άλλο άκρο, να δένουν τα χέρια της εποπτικής αρχής απέναντι σε καταστάσεις που χρήζουν άμεσης και αποφασιστικής παρέμβασης.

Σε μια τόσο ευαίσθητη περίοδο, οι παρεμβάσεις της Τράπεζας της Ελλάδος πρέπει να είναι ευέλικτες, ταχύτατες και αποτελεσματικές. Δηλαδή να μην προσκρούουν σε νομικίστικα, διαδικαστικά ή σε κάθε λογής εμπόδια που ενδεχόμενα να προτάξουν τα ιδιαιτέρως έμπειρα νομικά τμήματα κάποιων προβληματικών τραπεζών, προκειμένου οι διοικήσεις τους να αποφύγουν τον έλεγχο ή τη συμμόρφωση.

Πόσο μάλλον που οι τράπεζες στηρίζονται, σχεδόν στο σύνολό τους, με ευρύτατες δημόσιες ενισχύσεις και εγγυήσεις. Σε κάθε περίπτωση προέχει η διασφάλιση των καταθετών, αλλά και της συνολικής σταθερότητας του χρηματοοικονομικού συστήματος.

Για όσους τυχόν ανησυχούν ότι δρομολογείται επανακρατικοποίηση του τραπεζικού συστήματος, μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ή των νέων παρεμβάσεων της Τράπεζας της Ελλάδος, θέλω εδώ να υπογραμμίσω ότι η Τράπεζα της Ελλάδος δεν αποτελεί τον «μακρύ βραχίονα του κράτους». Είναι, θα έλεγα, μακρύ χέρι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Ευρωπαϊκού Συστήματος Κεντρικών Τραπεζών.

Δεύτερον, διευκρινίζεται ότι η υπαγωγή υπό κρατικό έλεγχο κάποιων τραπεζών, όπου και εφόσον χρειαστεί, θα είναι προσωρινή.

Το κράτος θα συμμετάσχει μόνο εάν οι μέτοχοι ή άλλοι κεφαλαιούχοι δεν προθυμοποιηθούν να βάλουν τα αναγκαία κεφάλαια για την απαιτούμενη αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου.

Δεν πρόκειται, λοιπόν, -και θέλω να το τονίσω αυτό-, για διάσωση των υφιστάμενων μετόχων με τα χρήματα των φορολογούμενων ή με δανεικές ενισχύσεις από τον Μηχανισμό Στήριξης. Πρόκειται για διάσωση και εξυγίανση των τραπεζών ως οικονομικών οντοτήτων και κατ’ επέκταση του τραπεζικού συστήματος, χωρίς το οποίο καμία σύγχρονη οικονομία δεν μπορεί να ελπίζει σε ανασύνταξη και ανάπτυξη.

Παράλληλα, με το νομοσχέδιο αυτό κυρώνεται, βάσει του άρθρου 28 του Συντάγματος η Σύμβαση-Πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, του EFSF, και οι τροποποιήσεις που ακολούθησαν μέχρι σήμερα σύμφωνα με τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ευρωζώνης της 21ης Ιουλίου 2011 και ορίζονται ταυτόχρονα οι χρόνοι ισχύος τους. Με βάση τις πρόσφατες τροποποιήσεις της αντίστοιχης Σύμβασης-Πλαίσιο, το Ευρωπαϊκό Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας έχει πλέον στη διάθεσή του τρία πολύ σημαντικά εργαλεία.

Πρώτον, θα μπορεί να διασώζει τράπεζες. Η ανακεφαλοποίησή τους θα επιτυγχάνεται έμμεσα μέσω χορήγησης δανείου σε χώρα που πλήττεται από τραπεζική κρίση. Η χώρα μας θα αξιοποιεί τέτοιες ενισχύσεις μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας που θεσπίστηκε με το πρώτο μνημόνιο του Προγράμματος Στήριξης.

Δεύτερον, θα μπορεί να αγοράζει ομόλογα υπερχρεωμένων χωρών τόσο στην πρωτογενή, όσο πλέον και στη δευτερογενή αγορά, τα οποία θα μπορούν να διατηρούνται μέχρι το τέλος της διάρκειάς τους ή να πωλούνται νωρίτερα.

Τρίτον, θα μπορεί να βοηθά με προληπτικά δάνεια στην περίπτωση που μια χώρα δέχεται πιέσεις από τις χρηματαγορές.

Αυτά τα νέα εργαλεία είναι πολύ σημαντικά, αρκεί να σκεφτεί κανείς πως όταν πριν δυο χρόνια η χώρα μας βρέθηκε στο επίκεντρο της κρίσης και των επιθέσεων των αγορών, όχι μόνο δεν υπήρχαν τέτοιες δυνατότητες, αλλά ήταν μάλλον αδιανόητο πως θα μπορούσαν ποτέ να υπάρξουν τέτοια εργαλεία αμοιβαίας εγγύησης και στήριξης στην Ευρωζώνη.

Ο νέος ρόλος του EFSF αποτελεί στην ουσία την απάντηση της Ευρωζώνης, -δυστυχώς, αρκετά καθυστερημένα- στις αλλεπάλληλες πιέσεις που ασκούν στη χώρα μας και συνολικότερα στην Ευρωζώνη οι λεγόμενες αγορές. Είναι μια απάντηση που βασίζεται ωστόσο σε δύσκολες και λεπτές ισορροπίες -και αυτό το βλέπουμε καθημερινά μεταξύ των εταίρων, αλλά και στο εσωτερικό κάθε χώρας-μέλους.

Η όσο γίνεται ταχύτερη υιοθέτηση από τα εθνικά κοινοβούλια των χωρών-μελών της Ευρωζώνης και η ενεργοποίηση αυτού του μηχανισμού έχει κρίσιμη σημασία για την εφαρμογή του ελληνικού Προγράμματος Στήριξης και τη λήψη του νέου πακέτου ενισχύσεων για τη χώρα μας, ενός πακέτου που δεν θα δώσει απλά μια ανάσα, αλλά θα ανοίξει νέες δυνατότητες για την αντιμετώπιση του δημόσιου χρέους και την ανάταξη της οικονομίας μας.

Βασική προϋπόθεση, βέβαια, για όλα αυτά είναι η τήρηση των συμφωνηθέντων στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Δεν πρέπει -και θέλω να το υπογραμμίσω αυτό- να δώσουμε λαβή ή άλλοθι σε όσους ήδη επιχειρούν να ακυρώσουν ή να υπονομεύσουν τη Συμφωνία της 21ης Ιουλίου.

Η Συμφωνία της 21ης Ιουλίου αποτελεί ένα ορόσημο για τη χώρα μας και είναι εγγύηση για την από δω και πέρα πορεία. Μόνο έτσι απομακρύνεται ο κίνδυνος να βιώσει η χώρα και ο λαός μας τις καταστροφικές συνέπειες μιας χρεωκοπίας, που απειλεί να μας γυρίσει δεκαετίες πίσω, μηδενίζοντας κατακτήσεις ολόκληρων γενιών, τους κόπους, αλλά και τις μεγάλες θυσίες του λαού μας για να βγούμε από το τούνελ μιας πολύπλευρης κρίσης χρέους, δημοσιονομικών ελλειμμάτων, κρίσης αξιοπιστίας και ανταγωνιστικότητας, που θα έλεγα ότι είναι προϊόν χρόνιων αστοχιών και παραλείψεων.

Η επικύρωση του EFSF έχει, όμως, κρίσιμη σημασία και για τη γενικότερη ικανότητα της Ευρωζώνης να διαχειρίζεται κρίσεις, όπως αυτή που μαστίζει σήμερα ολόκληρη την Ευρώπη και η οποία δεν είναι, όπως ορισμένοι βολικά θα ήθελαν να την εμφανίσουν, μόνο θέμα ή πρόβλημα ελληνικό.

Ειδικά στη φάση που βρισκόμαστε σήμερα, προϋπόθεση για να ξεφύγουμε από τη διπλή παγίδα της ύφεσης και της ανεργίας, προϋπόθεση για να μπορέσουμε να βελτιώσουμε τη στήριξη και τη ρευστότητα της πραγματικής οικονομίας, είναι να επικυρωθούν από όλα τα εθνικά κοινοβούλια και να εφαρμοστούν χωρίς κακοφωνίες, προβλήματα ή καθυστερήσεις από τους εταίρους μας, οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου για το νέο σχήμα στήριξης της χώρας και για το νέο ρόλο του EFSF, τον οποίον καλούμαστε να κυρώσουμε με αυτό το νομοσχέδιο.

Πρέπει όλα αυτά να ενεργοποιηθούν το ταχύτερο, ώστε να σταματήσει η διεθνής σπέκουλα και οι αφόρητες πιέσεις που δέχεται το τελευταίο διάστημα η χώρα μας, για να υπάρξει αίσθημα ασφάλειας, εμπιστοσύνης και προοπτικής για τους επενδυτές, τους καταθέτες και πάνω απ’ όλα για τους πολίτες αυτής της χώρας.

Πιστεύω ότι δεν έχουμε σήμερα κανένα περιθώριο να διακινδυνεύσουμε με ολιγωρίες, υπαναχωρήσεις ή αστοχίες την υπογραφή και την υλοποίηση της συμφωνίας της 21ης Ιουλίου, μιας συμφωνίας που βάζει σε τάξη τις δανειακές ανάγκες της χώρας για τα επόμενα είκοσι με τριάντα χρόνια, καθιστά πάνω απ’ όλα διαχειρίσιμο το δημόσιο χρέος, εξασφαλίζει χαμηλό επιτόκιο, ιδιαίτερα σημαντική περίοδο χάριτος και μείωση του χρέους με τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, μιας συμφωνίας που παρέχει στη χώρα μας ένα νέο πακέτο στήριξης ύψους 109 δισεκατομμυρίων ευρώ, πέραν των 110 δισεκατομμυρίων του πρώτου πακέτου στήριξης.

Μιας συμφωνίας που προβλέπει τη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα με την επιμήκυνση ή την ανταλλαγή ομολόγων για την περίοδο από το 2011 μέχρι το 2020, μέσα από μία σύνθετη διεθνή χρηματοπιστωτική διαδικασία που κινητοποιεί κεφάλαια τα οποία υπερβαίνουν τα 200 δισεκατομμύρια ευρώ.

Η συμφωνία της 21ης Ιουλίου και ο νέος ρόλος του EFSF είναι αναγκαία για τη θωράκιση και της Ελλάδας και της Ευρωζώνης. Τα μεγέθη της Ελλάδας από μόνα τους μπορεί να μην την καθιστούν τη «μοιραία χώρα» για την επιβίωση και το μέλλον του ευρώ. Όμως, αν η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν πείσει ότι μπορεί να λύσει αποτελεσματικά το ελληνικό πρόβλημα, δεν θα μπορεί να πείσει ότι είναι ικανή να λύσει ούτε το δικό της δομικό πρόβλημα και την ευρύτερη κρίση που απειλεί τις χώρες-μέλη.

Γι’ αυτό και η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάθε κράτος-μέλος και πάνω απ’ όλα εμείς, οφείλουμε να υπερασπιστούμε τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου, αποφάσεις ζωτικές για την αξιοπιστία της απέναντι στις διεθνείς αγορές, αν όχι για το γενικότερο μέλλον και την προοπτική της.

Η Κυβέρνηση παίρνει ήδη και με αυτό το νομοσχέδιο τα κατάλληλα μέτρα για να έχουμε σταθερότητα και πολλαπλή εγγύηση ευστάθειας στο τραπεζικό μας σύστημα, που είναι αναπόσπαστο κομμάτι του ευρωσυστήματος.

Στη σημερινή πρωτόγνωρα απαιτητική και εξαιρετικά δύσκολη συγκυρία για τη χώρα μας, πρέπει να είμαστε ενωμένοι, ψύχραιμοι και προσηλωμένοι στην επίτευξη των στόχων μας.

Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να πάψουμε να θεωρούμεθα ο εύκολος στόχος, ο αποδιοπομπαίος τράγος για κάθε πρόβλημα της Ευρώπης, για κάθε πρόβλημα, ακόμα και εσωτερικό, των εταίρων μας, αποκτώντας μυθικές διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες του πραγματικού οικονομικού μεγέθους της χώρας και των ευθυνών της για την ευρύτερη συστημική κρίση της Ευρωζώνης και της παγκόσμιας οικονομίας.

Πρέπει να δείξουμε σε κάθε κατεύθυνση πως η χώρα μας ναι μεν έχει πρόβλημα που απαιτεί ολοκληρωμένη διευθέτηση και λύση, αλλά δεν είναι αυτή το μείζον πρόβλημα της Ευρωζώνης και της παγκόσμιας οικονομίας στην παρούσα κρίση.

Με αυτές τις σκέψεις και σ’ αυτό το πλαίσιο σας, καλώ να ψηφίσετε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο επί της αρχής.

Ευχαριστώ πολύ.