Δημήτρης Κουσελάς Δημήτρης Κουσελάς

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Άρθρα / Ομιλίες / Συνεντεύξεις

ΘΕΜΑ [Συνέντευξη] ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΣΕΛΑ ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΥ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «ΚΕΡΔΟΣ» ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΥΣ Δ. ΤΣΟΥΜΠΑΡΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ Γ. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 12/2/2011

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Μέσα στον Μάρτιο η κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να εξειδικεύσει τα μέτρα για την επόμενη τριετία. Έχουν ακουστεί και γραφεί πολλά. Από μια νέα αύξηση, ή μετάταξη προϊόντων, στους συντελεστές ΦΠΑ, μέχρι και νέες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις; Αν δεν μπορείτε να περιγράψετε επακριβώς κάποια από αυτά, μπορείτε τουλάχιστον να αποκλείσετε κάποια άλλα;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Η δέσμευσή μας για μείωση του ελλείμματος από 17 δις το 2011 σε 6 δις περίπου το 2014, προϋποθέτει ένα ολοκληρωμένο ‘πακέτο’ παρεμβάσεων στα έσοδα και στις δαπάνες, ισοδύναμο με περίπου  5% του ΑΕΠ.
Πιστεύω ότι δεν υπάρχουν περιθώρια για περαιτέρω περικοπή μισθών και συντάξεων ή για αύξηση των φορολογικών συντελεστών. Πρέπει να συνεχίσουμε τις μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές, που στοχεύουν σε ένα μικρότερο, επιτελικό, ευέλικτο και αποτελεσματικό κράτος. Στη δραστική μείωση της φοροδιαφυγής και στη διεύρυνση της φορολογικής βάσης. Στη σωστή και συνετή αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας, στην καταπολέμηση της σπατάλης και στην επαναφορά της οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Το πακέτο των αναγκαίων παρεμβάσεων της επόμενης τριετίας θα τεθεί σε ανοικτό διάλογο με τα πολιτικά κόμματα και τους φορείς, ώστε καθένας να αναλάβει τις ευθύνες του, καταθέτοντας, αντί συνθημάτων και γενικόλογων «συνταγών», προτάσεις συγκεκριμένες, ποσοτικοποιημένες και ρεαλιστικές, για τη δημοσιονομική εξυγίανση και την ανάταξη της οικονομίας.  
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ:  Πόσο ρεαλιστικός είναι ο στόχος για αύξηση των εσόδων του προϋπολογισμού κατά 2,7% σε μία ακόμη χρονιά ύφεσης και υπό το δεδομένο ότι πέρυσι ο στόχος δεν επιτεύχθηκε παρά την τριπλή αναθεώρησή του και τις ρυθμίσεις της περαίωσης των ληξιπροθέσμων και της αύξησης των εμμέσων φόρων που, βεβαίως, δεν θα επαναληφθούν και το τρέχον έτος;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Είναι, πιστεύω, παραπλανητικό να συγκρίνουμε τα αποτελέσματα με τους αρχικούς στόχους, που δεν είχαν προβλέψει, ούτε συνυπολογίσει επαρκώς τις υφεσιακές πιέσεις. Άλλωστε οι στόχοι αναθεωρούνται, προκειμένου να είναι συμβατοί με την εκάστοτε συγκυρία. Το 2010, με ύφεση πάνω από 4% του ΑΕΠ, πετύχαμε αύξηση εσόδων 5,4%. Τα τακτικά έσοδα έκλεισαν στο 99,1% του αναθεωρημένου στόχου, τα δε έσοδα από ΦΠΑ στο 98,3%. Αυτό δεν πρέπει να υποτιμάται.  
Για το 2011 έχουμε λάβει μέτρα πολλαπλάσιας απόδοσης, σε σχέση με την επιδιωκόμενη μείωση του ελλείμματος, ώστε να έχουμε «μαξιλάρι», σε περίπτωση αρνητικών εξελίξεων της συγκυρίας. Η επιδιωκόμενη αύξηση εσόδων 1,5 δις από μείωση της φοροδιαφυγής είναι και εύλογη και εφικτή. Επιπλέον, το 2011 τα έσοδα «προικοδοτούνται» από την πλήρη επίπτωση της αύξησης των συντελεστών ΦΠΑ κλπ. φόρων, που το 2010 συντελέστηκε σταδιακά, καθώς και από περίπου 700 εκατ. ευρώ, από υπόλοιπα της περαίωσης.   
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι τόσο πολύ δύσκολη υπόθεση να βρεθεί επιτέλους μία φόρμουλα συμψηφισμού των οφειλών των πολιτών με αυτές του δημοσίου; Η ανάγκη βεβαίωσης των ιδιωτικών οφειλών και ο απαραίτητος έλεγχος, προβάλλεται ως επιχείρημα για την καθυστέρηση στην εφαρμογή του δίκαιου αυτού μέτρου. Ως πότε;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Οι λύσεις δεν είναι τόσο απλές όσο φαίνονται. Όντως εξετάζουμε τρόπους  συμψηφισμού φορολογικών οφειλών (ΦΠΑ, ΦΜΥ, φόρου εισοδήματος) επιχειρήσεων και επαγγελματιών, με επιστροφές φόρου ή με βέβαιες και εκκαθαρισμένες οφειλές του Δημοσίου, για να περιορίσουμε τις υπερβολικές καθυστερήσεις και να δώσουμε ανάσα στην αγορά, σ’ αυτή τη δύσκολη συγκυρία. Όμως, λόγοι δημοσιονομικής τάξης, καθώς και άλλα, τεχνικά και νομικά προβλήματα, δεν επιτρέπουν τη συμπερίληψη, σ’ αυτό τον συμψηφισμό,  ασφαλιστικών εισφορών, ή οφειλών σχετιζόμενων με φορείς, που δεν ανήκουν στον λεγόμενο «στενό» Δημόσιο τομέα. 
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπήρχαν σενάρια για την επέκταση του μέτρου της περαίωσης και για τους επαγγελματίες με ακίνητη περιουσία άνω των 400.000 ευρώ των οποίων η συμμετοχή στη ρύθμιση είχε καταρχήν αποκλειστεί Το επανεξετάζετε;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Για μας, αυτό το θέμα έχει κλείσει. Δεν υπαναχωρούμε στις βασικές προϋποθέσεις που είχαμε θέσει για την περαίωση. Είναι άλλωστε γνωστό –και αυτό δείχνουν οι μέχρι σήμερα διασταυρώσεις- πως σημαντικό ποσοστό μεγαλοφοροφυγάδων, που είναι ο κύριος στόχος μας, κατέχουν ακίνητα μεγάλης αξίας.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Για πότε προγραμματίζει το Υπουργείο Οικονομικών την αναπροσαρμογή των αντικειμενικών αξιών των ακινήτων δεδομένου ότι η ύφεση στην κτηματαγορά τείνει να γίνει μόνιμη;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ:Η αύξηση των αντικειμενικών αξιών έπρεπε να είχε γίνει από την 1-1-2011. Τη μεταθέσαμε στο β’ εξάμηνο, για να αφήσουμε στην αγορά  εύλογα περιθώρια να προσαρμοσθεί. 
Από την 1-1-2011, εντάξαμε 4.489 οικισμούς 25 νομών της χώρας στο σύστημα αντικειμενικών αξιών,  με λογικές τιμές, πολύ χαμηλότερες από τις πραγματικά ισχύουσες στην αγορά. Η ένταξη ενισχύει τη διαφάνεια και την ασφάλεια στις συναλλαγές ακινήτων, αφού η βάση φορολόγησης δεν διαμορφώνεται πλέον αυθαίρετα. Παράλληλα, δώσαμε τη δυνατότητα να κλείσουν, με ευνοϊκούς όρους, εκκρεμείς υποθέσεις ακινήτων στους εντασσόμενους οικισμούς.
Τέλος, με την αναστολή για ένα έτος της εφαρμογής του «πόθεν έσχες» για αγορά πρώτης κατοικίας και με φορολογικές ρυθμίσεις για τα νεόδμητα που δεν έχουν ακόμα παραδοθεί, δίνουμε σημαντική ώθηση στην αγορά, αρκεί βέβαια να υπάρξουν και ελκυστικές τιμές στα προσφερόμενα ακίνητα.    

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Είναι γνωστό ότι η κυβέρνηση διαθέτει πλέον έναν σημαντικά αναβαθμισμένο ελεγκτικό μηχανισμό και νέα εργαλεία διασταυρώσεων. Ποιά από αυτά θεωρείτε ότι θα αποδώσουν σύντομα καρπούς για την πάταξη της φοροδιαφυγής. Και τι απαντάτε σε αυτούς που υποστηρίζουν ότι η αυστηροποίηση των ποινών μπορεί να ενισχύσει φαινόμενα αθέμιτων συναλλαγών μεταξύ των φορολογικών αρχών και των ελεγχομένων;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Το είδος και η εύκολη αποφυγή των κυρώσεων, αλλά και η χρονοβόρα εκδίκαση των φορολογικών υποθέσεων, λειτούργησαν μέχρι σήμερα ως ισχυρό κίνητρο φοροδιαφυγής.
Γι’ αυτό, περιορίζουμε στο μισό τον χρόνο εκδίκασης των φορολογικών υποθέσεων και θεσπίζουμε τη φορολογική Διαιτησία, ως ταχεία και ευέλικτη εναλλακτική διαδικασία επίλυσης των φορολογικών διαφορών. 
Παράλληλα, αναβαθμίζουμε και εξοπλίζουμε το ΣΔΟΕ και τους ελεγκτικούς μας μηχανισμούς, με ένα ολοκληρωμένο «ηλεκτρονικό δίκτυ» εγχώριων και διεθνών διασταυρώσεων. Και οι ελεγκτές ελέγχονται, συστηματικά, καθημερινά και με διαφάνεια, με συγκεκριμένους στόχους και χρεώσεις, που παρακολουθούνται στενά.
Το νέο σύστημα ελέγχου και ηλεκτρονικών διασταυρώσεων, το ELENXIS, που λειτουργεί με βάση κριτήρια κινδύνου, χωρίς περιθώρια «προσωπικών χειρισμών» ή σκόπιμων «παραλείψεων», αναμένεται να αποδώσει άμεσα.
Οι διασταυρώσεις, εγχώριες και διεθνείς, έχουν ήδη αρχίσει να αποδίδουν καρπούς. Για παράδειγμα, οι πρώτες διασταυρώσεις μεταξύ του ΕΤΑΚ του 2008 και του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας του 2007, εντόπισαν 14.000 κατόχους μεγάλης ακίνητης περιουσίας, οι οποίοι δεν την είχαν δηλώσει  το 2007. Αυτοί θα κληθούν άμεσα να υποβάλουν δήλωση, πληρώνοντας τους αναλογούντες φόρους, μαζί με τις οφειλόμενες προσαυξήσεις.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Να φοβούνται τον έλεγχο της εφορίας όσοι ελεύθεροι επαγγελματίες εξακολουθούν να «στοιχίζονται» ...πιστά πίσω από το αφορολόγητο όριο;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Στη θέση τους, αν δεν ήμουν ειλικρινής , θα είχα κάθε λόγο να περιμένω και να φοβάμαι τον έλεγχο! Δεν είναι, όμως, ανεκτό να πληρώνουν τους φόρους οι ίδιοι και οι ίδιοι, την ίδια στιγμή που μεγάλες ομάδες συμπολιτών μας μένουν στο απυρόβλητο, δηλώνοντας προκλητικά χαμηλό εισόδημα, τελείως αναντίστοιχο με την περιουσία, τις καταθέσεις, το επίπεδο διαβίωσής τους. Τέτοιες συμπεριφορές στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό και αποτελούν πρόκληση για την κοινωνία. Δεν υπάρχει, λοιπόν, κανένα περιθώριο ανοχής.  
Οι έλεγχοι θα εντατικοποιηθούν, στη βάση συγκεκριμένων τεκμηρίων, διασταυρώσεων και κριτηρίων κινδύνου φοροδιαφυγής. Οι ειλικρινείς επαγγελματίες, με πραγματικά χαμηλό εισόδημα, δεν έχουν να φοβηθούν τίποτα από αυτούς τους ελέγχους.

ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Το μέτρο των αποδείξεων φαίνεται να αποδίδει. Υπάρχουν όμως δύο αγκάθια στην πορεία εφαρμογής του. Το ένα έχει να κάνει με αυτούς που ολοκληρώνουν νωρίς το «κτίσιμο» του αφορολόγητου και στη συνέχεια, είτε αδιαφορούν, είτε ξαναρχίζουν να διαπραγματεύονται την απόδειξη με την έκπτωση. Το δεύτερο αφορά εκείνους ( είναι πολλοί κατά την άποψή σας;) που δεν συγκεντρώνουν το αναγκαίο αριθμό αποδείξεων και θα κληθούν να καταβάλλουν επιπλέον φόρο και να τιμωρηθούν επειδή απλώς επέλεξαν την αποταμίευση. Εξετάζετε αλλαγές στην εφαρμογή του μέτρου;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Εν μέσω ύφεσης και χωρίς το μέτρο των αποδείξεων, δύσκολα θα είχαμε συγκρατήσει, πόσο μάλλον αυξήσει, τα έσοδα από ΦΠΑ. 
Δεν περιμένω να είναι πολλές οι περιπτώσεις, που πραγματικά θα αδυνατούν να «κτίσουν» το αφορολόγητο. Στα ατομικά εισοδήματα μέχρι 6.000 ευρώ ετησίως, δεν υπάρχει τέτοια υποχρέωση. Από εκεί και πάνω, οι απαιτούμενες δαπάνες «κτισίματος» του αφορολόγητου, ως ποσοστό του συνολικά δηλούμενου εισοδήματος, είναι ιδιαίτερα χαμηλές, για δε τα υψηλότερα εισοδήματα, που έχουν συνήθως τη μεγαλύτερη ροπή για αποταμίευση, το ανώτατο αναγκαίο ποσό αποδείξεων είναι 12.000 ευρώ και αφορά σε ετήσιο ατομικό εισόδημα από 48.000 ευρώ και πάνω. Μένουν, λοιπόν, εύλογα και σημαντικά περιθώρια για όποιον θέλει να αποταμιεύσει.
Περισσότεροι, πιστεύω, θα είναι όσοι εξαντλούν νωρίς το αφορολόγητο. Γι αυτούς, εξετάζουμε κάποιο πρόσθετο κίνητρο, σε συνδυασμό με τη χρήση της κάρτας ηλεκτρονικών συναλλαγών. 
Ωστόσο, το σπουδαιότερο κίνητρο είναι να συνειδητοποιήσουμε πως για κάθε ευρώ ΦΠΑ και φόρου εισοδήματος, που οικειοποιείται ή γλυτώνει το... κίνημα  «Δεν Δίνω Απόδειξη», στερούμαστε όλοι πολύτιμους πόρους για δημόσια αγαθά, ανάπτυξη, απασχόληση και κοινωνικές παροχές.      
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η εξίσωση των ΕΦΚ σε πετρέλαιο θέρμανσης και κίνησης δεν θα θέσει εκτός προγραμματισμού τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών, έστω κι αν δοθεί στους πλέον αδύναμους οικονομικά, επίδομα θέρμανσης;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Είναι ένα μεγάλο και ευαίσθητο ζήτημα, το οποίο μελετάμε  προσεκτικά.  Δεν θέλουμε να προκαλέσουμε αδικίες και προβλήματα, όπως αυτά που θέτετε. Οι τελικές μας αποφάσεις θα λάβουν υπ’ όψιν εισοδηματικά, γεωγραφικά και κοινωνικά κριτήρια, συνυπολογίζοντας και το επίπεδο στο οποίο θα γίνει η εξίσωση.
Άλλωστε, το μέτρο αυτό δεν έχει μόνο εισπρακτικό στόχο. Στοχεύει και στο να χτυπήσει τη μεγάλη λαθρεμπορία στα καύσιμα, από την αντιμετώπιση της οποίας θα προκύψουν οφέλη και για το Δημόσιο και για τους φορολογούμενους.
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Υπάρχουν φορολογικά μέτρα τα οποία θα μπορούσαν να ληφθούν και να διευκολύνουν την προσπάθεια για την αντιμετώπιση της ανεργίας;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Πέραν των φορολογικών κινήτρων, στα οποία εστιάζει ο νέος αναπτυξιακός νόμος, ο φορολογικός νόμος 3842/2010 ήδη περιλαμβάνει συγκεκριμένα κίνητρα προστασίας και τόνωσης της απασχόλησης.
Ειδικότερα, προβλέπεται μείωση κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες του συντελεστή φορολογίας κερδών για τις ανώνυμες εταιρείες, ΕΠΕ, συνεταιρισμούς, τράπεζες, αλλοδαπές επιχειρήσεις, των οποίων ο κύκλος εργασιών μειώνεται για δύο συνεχόμενες χρήσεις, εφόσον διατηρήσουν, κατά τις χρήσεις αυτές, τουλάχιστον σταθερό τον αριθμό εργαζομένων που απασχολούσαν κατά την προηγούμενη της διετίας χρήση. Με τις ίδιες προϋποθέσεις, προβλέπεται μείωση κατά 20% των φορολογητέων κερδών και  εισοδημάτων ατομικών επιχειρήσεων ή ελεύθερων επαγγελματιών.
Επίσης, για την τόνωση της απασχόλησης και της επιχειρηματικότητας των νέων, προβλέπεται απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος και μέχρι 30.000 ευρώ ετησίως, των κερδών από την άσκηση ατομικής εμπορικής επιχείρησης ή ελευθέριου επαγγέλματος, όσων κάνουν για πρώτη φορά έναρξη εργασιών από την 1/1/2010 και μετά, για το έτος της έναρξης και για τα δύο επόμενα έτη, εφόσον κατά την έναρξη ο φορέας της επιχείρησης δεν έχει συμπληρώσει ηλικία 35 ετών.
Τέλος, με το υπό κατάθεση φορολογικό νομοσχέδιο, που προβλέπει μείωση του συντελεστή των μη διανεμόμενων κερδών από 24% σε 20%, στηρίζουμε τις επενδύσεις και, έμμεσα, την απασχόληση. 
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Ο νέος αναπτυξιακός νόμος γέρνει περισσότερο προς την πλευρά των φορολογικών κινήτρων. Θεωρείτε ότι αυτά μπορούν να αποδειχθούν αρκετά ελκυστικά για τον υποψήφιο επενδυτή που αναζητά ρευστότητα στα πρώτα χρόνια υλοποίησης του επενδυτικού του σχεδίου;
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Η ελκυστικότητα των κινήτρων εξαρτάται από το είδος του επενδυτή και την ποιότητα της επένδυσης. Στον νέο αναπτυξιακό νόμο, οι φοροαπαλλαγές υπερτερούν σημαντικά των επιδοτήσεων, με σχέση 3 προς 1. Έτσι βάζουμε φρένο σε αδυναμίες και στρεβλώσεις του παρελθόντος, οι οποίες σχετίζονταν με το καθεστώς επιδότησης, λ.χ. στις υπερτιμολογήσεις, που κατέληγαν σε σπατάλη πολύτιμων δημόσιων πόρων.
Τελειώνουμε, με άλλα λόγια, με το αρνητικό  «προνόμιο» της χώρας να στηρίζει την ανάπτυξή της σε επιδοτήσεις ακόμα και επιχειρηματιών της «αρπαχτής», αντί να προσελκύει υγιείς και βιώσιμες επενδύσεις, με ισχυρή και μακροχρόνια δέσμευση του επενδυτή.
Οι φοροαπαλλαγές για 8 ή και 10 χρόνια, απευθύνονται σε κερδοφόρες και δυναμικές επιχειρήσεις, με ελάχιστο ύψος επένδυσης 500.000 ευρώ. Για στοχευμένες επενδύσεις, που προάγουν την καινοτομία, την τεχνολογική ανάπτυξη ή την περιφερειακή συνοχή,  προβλέπεται ωστόσο ελκυστικός συνδυασμός επιδοτήσεων, ευνοϊκών δανείων μέσω ΕΤΕΑΝ και φορολογικών κινήτρων, με τον οποίο καλύπτονται και ανάγκες ρευστότητας. 
ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΣ: Η μείωση της φορολογίας των διανεμόμενων κερδών επιχειρήσεων, που -με βάση το προσχέδιο - θα εφαρμόζεται μόνο για τους ξένους επενδυτές, δεν θα έπρεπε να ισχύει και για τους Έλληνες; Θέση, η οποία υποστηρίζεται σταθερά από τη Νέα Δημοκρατία.
Δ.ΚΟΥΣΕΛΑΣ: Στις περισσότερες χώρες της Ε.Ε. και του ΟΟΣΑ, τα διανεμόμενα κέρδη φορολογούνται κανονικά στην κλίμακα, όπως συμβαίνει και εδώ. Η νομοθετική μας παρέμβαση έχει στόχο να αποκαταστήσει προβλήματα επιβαρυντικής ή και διπλής φορολόγησης κερδών, τα οποία διανέμονται σε νομικά πρόσωπα ή σε άτομα με φορολογική κατοικία στο εξωτερικό, για να φορολογηθούν κατόπιν με βάση την εκεί ισχύουσα κλίμακα. Δεν αποτελεί «πρόκριμα», ούτε δικαιολογεί αφ’ εαυτής ανάλογες μεταβολές στη φορολογία των Ελληνικών επιχειρήσεων.