Ομιλία του βουλευτή Μεσσηνίας του ΠΑΣΟΚ κ. Δημήτρη Κουσελά  στη διαρκή Επιτροπή Απολογισμού και Γενικού Ισολογισμού του Κράτους και ελέγχου της εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους, κατά την παρουσίαση της πορείας εκτέλεσης του Κρατικού Προϋπολογισμού, 11-5-2010.

Ευχαριστώ κύριε Πρόεδρε. Κατ’ αρχή θα ήθελα να ρωτήσω, επειδή έγινε αναφορά στην υπηρεσία εκτέλεσης του προϋπολογισμού – μια πολύ χρήσιμη υπηρεσία που θα λειτουργεί στο πλαίσιο της Βουλής – αν έχει προχωρήσει η διαδικασία αυτή και αν ναι, πότε θα ξεκινήσει η λειτουργία της. Το λέω αυτό γιατί, πέρα από τα στοιχεία, χρειαζόμαστε την ερμηνεία των δεδομένων και των πινάκων, που για εμάς είναι πολύ σημαντική.

Γιατί, με  την ερμηνεία αυτή, μπορούν «να χτυπήσουν καμπανάκια», είτε σε θετική είτε σε αρνητική κατεύθυνση. Δηλαδή να μας κάνουν να κινητοποιηθούμε για διάφορα πολύ σημαντικά ζητήματα. Για παράδειγμα, στην εξέλιξη των στοιχείων του προϋπολογισμού που συζητάμε, θεωρώ σημαντικά ορισμένα στοιχεία που αφορούν στον ΟΑΕΕ, ο οποίος στο δίμηνο που πέρασε απορρόφησε ήδη, κύριε Υπουργέ, το 41,7% του προβλεπόμενου ετήσιου κονδυλίου. Το ΙΚΑ, από ότι φαίνεται, έχει απορροφήσει το 25,3% και το ΝΑΤ το 20,4%. Αν συνεχιστούν έτσι οι απορροφήσεις από τα εν λόγω ασφαλιστικά ταμεία, στο τέλος του χρόνου θα έχει κατά πολύ ξεπεραστεί η πρόβλεψη του Προϋπολογισμού.

Σημασία έχει, επίσης, να ξεκαθαριστεί αν το συγκεκριμένο δίμηνο (Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου), για το οποίο συζητάμε, είναι αντιπροσωπευτικό για την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού σε ετήσια βάση. Για παράδειγμα, δεν περιλαμβάνεται η απόδοση των περισσότερων μέτρων που ελήφθησαν στη συνέχεια για τα φορολογικά έσοδα, ούτε η περικοπή των μισθολογικών δαπανών του Δημόσιου. Περιλαμβάνεται, όμως, η απόδοση της έκτακτης εισφοράς στα κέρδη των επιχειρήσεων, αλλά και η συγκράτηση των επιστροφών του Φ.Π.Α. Για να έχουμε ξεκάθαρη εικόνα θα έπρεπε να είχαμε μία «κανονικοποιημένη» – επιτρέψτε μου την έκφραση – προβολή των εσόδων και των δαπανών στο δωδεκάμηνο, με διορθώσεις ως προς τα έκτακτα μεγέθη και με συμπερίληψη της απόδοσης των νέων μέτρων. Αυτό, όμως, είναι μία εξειδικευμένη δουλειά, που δεν γνωρίζω αν την έχει ήδη κάνει το Υπουργείο ή αν θα έπρεπε να την κάνει, κύριε Πρόεδρε, και το γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή, στο άμεσο μέλλον.

Σχετικά με τα τελικά στοιχεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του 2009, που πρόσφατα αναθεωρήθηκαν σε δυσμενέστερη βάση από την Ευρωπαϊκή Ένωση, δεν φαντάζομαι, μετά και από αυτή την αναθεώρηση, οι συνάδελφοι της Νέας Δημοκρατίας να εξακολουθήσουν να ισχυρίζονται ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα του 2009 είναι της τάξης του 6,6% – όπως μας έλεγαν – αντί του τελικού 13,7%.

Παρά ταύτα, θα ήταν χρήσιμο να έχουμε και ένα πίνακα των πραγματοποιήσεων του δωδεκαμήνου 2009, όχι μόνο σε σύγκριση με τις εκτιμήσεις που κάναμε παρουσιάζοντας τον Προϋπολογισμό του 2010 –οι οποίες, όπως είναι γνωστό, επαληθεύτηκαν, με εξαίρεση το ενάμιση δισεκατομμύριο για την εξόφληση των χρεών των νοσοκομείων – αλλά και σε σύγκριση με τους στόχους που είχε βάλει η προηγούμενη Κυβέρνηση.

Και αυτό δεν το λέω για να ξαναπυροβολήσουμε τον ήδη πολλαπλώς «μακαρίτη» Προϋπολογισμό του 2009, αλλά για να αντλήσουμε συγκεκριμένα διδάγματα για τις κρίσιμες περιοχές εκτροχιασμού του σε όρους εσόδων και δαπανών.  Για τις «περιοχές υψηλού κινδύνου», στις οποίες πρέπει να εστιάσουμε φέτος για να εκπληρώσουμε με επιτυχία τους στόχους, που είναι εξαιρετικά δύσκολοι αλλά και κρίσιμης σημασίας. Το πώς και το γιατί του εκτροχιασμού κάθε κρίσιμου κωδικού, είναι πολύ πιο χρήσιμο από τους αριθμούς αυτούς καθεαυτούς.

Στην εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2009 εμφανίζονται χρεολύσια της τάξης των 29 και κάτι δισεκατομμυρίων, τα οποία προφανώς πληρώθηκαν για την εξυπηρέτηση προγενέστερου χρέους. Πέρα από τη σοβαρή υπέρβαση των δαπανών και την υστέρηση των εσόδων, το ποσό που δίνουμε για τόκους δημόσιου χρέους το 2009 είναι της τάξης των 12,3 δισεκατομμυρίων, δηλαδή πάνω από το 5% του Α.Ε.Π. Αυτό είναι ένα ζήτημα το οποίο πρέπει να μας προβληματίσει έντονα όλους, ιδιαίτερα στις νέες συνθήκες. Οι δαπάνες βραχυπρόθεσμου δανεισμού ύψους 36,9 δισεκατομμυρίων που αναφέρονται σε υποσημείωση στον πίνακα εκτέλεσης του προϋπολογισμού του 2009, εξοφλήθηκαν μέσα στο 2009 ή μεταφέρθηκαν στο χρέος και σε ποιο ποσοστό τους; Δεν ξέρουμε, αν εξοφλήθηκαν ή μεταφέρθηκαν. Είναι ένα σημαντικό ερώτημα.

Σε ότι αφορά στα συνοπτικά δεδομένα  για την εκτέλεση του προϋπολογισμού το πρώτο τετράμηνο. Θέλω να γίνει καθαρό αν οι στόχοι, σε σχέση με τους οποίους γίνεται η σύγκριση για την εκτέλεση του προϋπολογισμού του 2010, είναι οι τελικά αναθεωρημένοι, κύριε Υπουργέ, με βάση και το νέο Πρόγραμμα Στήριξης και όχι κάποιοι προγενέστεροι στόχοι που τέθηκαν είτε από τον Προϋπολογισμό είτε από το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Αυτό είναι ένα ζήτημα που  πρέπει να ξεκαθαριστεί και για μένα είναι πολύ σημαντικό.

Στα συνοπτικά δεδομένα εκτέλεσης του τετραμήνου του 2010 φαίνεται μία σημαντική βελτίωση στη μείωση του ελλείμματος κατά 41,8% έναντι στόχου μείωσης κατά 35,1% και αυτό χωρίς να έχουν ακόμα αποδώσει όλα τα ληφθέντα μέτρα αύξησης των εσόδων και περιστολής των δαπανών. Εντούτοις, θέλω να παρατηρήσω ότι το κύριο σκέλος της επιτυχίας έγκειται στην περιστολή πρωτογενών δαπανών που ήταν μείον 8,7%, όπου ήδη υπερβήκαμε το στόχο που ήταν μείωση κατά 4,4% και όχι τόσο στην αύξηση των εσόδων, τα οποία έσοδα – με βάση τα στοιχεία που μας δίνονται – φαίνονται να αυξάνονται κατά 10%, με κάποια υστέρηση, σε σχέση με τον  στόχο 11,7% που είχε τεθεί και τούτο παρά την επίδραση της πρώτης αύξησης του ειδικού φόρου σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά.

Θα πρέπει, λοιπόν, να ενταθούν οι προσπάθειες δραστηριοποίησης των εισπρακτικών και των ελεγκτικών μηχανισμών για τη σύλληψη της φορολογικής ύλης που διαφεύγει.

Τα καλά νέα, που ακούσαμε πρόσφατα, για τη σημαντική αύξηση κατά 7,8% των εσόδων από Φ.Π.Α. τον Απρίλιο, παρά την κρίση και χωρίς να έχει τρέξει πλήρως η αύξηση των συντελεστών του Φ.Π.Α., ενώ ισχύει ακόμα και το μέτρο της τμηματικής καταβολής του, οφείλεται, κατά κύριο λόγο, στους πολίτες, στο λεγόμενο «κίνημα των αποδείξεων». Κι αυτό, όχι μόνο για το κτίσιμο του αφορολόγητου, αλλά και γιατί οι περισσότεροι έντιμοι πολίτες συνειδητοποιούν πλέον ότι τους «έξυπνους», οι οποίοι δεν κόβουν απόδειξη, τους πληρώνουν τελικά όλοι με περικοπές μισθών και κοινωνικών παροχών, με επαχθή δανεισμό και ακόμη επαχθέστερα μέτρα, αλλά και με υψηλότερους έμμεσους φόρους που επιβαρύνουν άνισα τους οικονομικά ασθενέστερους.

Θα ήταν χρήσιμο να μάθουμε τι γίνεται με την είσπραξη βεβαιωμένων, αλλά ανείσπρακτων οφειλών και με την πορεία δραστηριοποίησης των φοροελεγκτικών μηχανισμών.

Όσον αφορά στις δαπάνες. Οι δαπάνες για τόκους εμφανίζονται, βάσει της ανακοίνωσης του Υπουργείου, μειωμένες κατά 4,4% στο πρώτο τετράμηνο του 2010, έναντι ετήσιου στόχου αύξησής τους κατά 5,1%. Αυτό μάλλον είναι συγκυριακό, αφού είναι δεδομένες οι υψηλές ανάγκες εξυπηρέτησης  του χρέους και για φέτος και για ολόκληρη την τριετία.

Δεν μας δίνονται στοιχεία για πληρωμή χρεολυσίων στο τετράμηνο. Στο δελτίο Φεβρουαρίου φαίνεται ότι δώσαμε για χρεολύσια 812 εκατ. ευρώ το δίμηνο Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου πολύ μικρό ποσοστό, μόλις 4,2%, του συνολικού ποσού των 19,5 δις που πρέπει να πληρωθούν για φέτος.  

Οι εξελίξεις στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων είναι λίγο ανησυχητικές. Στο  σκέλος των εσόδων παρατηρείται μείωση κατά 39,8% και των δαπανών μείωση κατά 39,8%. Οι πίνακες του Ιανουαρίου – Φεβρουαρίου σε όλους, σχεδόν, τους τομείς, με εξαίρεση τη γεωργία, υποδηλώνουν χαμηλά έσοδα και ουσιαστικό πάγωμα πληρωμών τον μήνα αυτό, σε σχέση με τους ετήσιους στόχους. Ωστόσο, τον Φεβρουάριο – και αυτό είναι θετικό – αρχίζουν να κινούνται εκτός της γεωργίας και οι δαπάνες κατάρτισης, οι δαπάνες στα εγγειοβελτιωτικά έργα, στις συγκοινωνίες, στη βιομηχανία, στη βιοτεχνία, στην έρευνα – τεχνολογία, στα έργα ΟΤΑ, στα περιφερειακά προγράμματα, όχι, όμως, στον πολιτισμό, στον τουρισμό, στην ενέργεια, στο περιβάλλον, στην απασχόληση και στις επικοινωνίες. Είναι σαφές ότι χρειάζεται επιτάχυνση, ιδιαίτερα σε κομβικές, σήμερα, δράσεις του ΕΣΠΑ, το οποίο παραλάβαμε με εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό απορρόφησης. Πρέπει το ταχύτερο να ολοκληρωθούν οι μηχανισμοί και να επιταχυνθούν οι δράσεις του για να αποφύγουμε την υφεσιακή επίδραση των αναγκαστικών μέτρων διάσωσης της οικονομίας, τα οποία έλαβε η Κυβέρνηση.

Κλείνω την ομιλία μου με ένα ερώτημα. Ποιές είναι οι επενδύσεις, τις οποίες κάνει το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και εμφανίζεται να έχει ήδη απορροφήσει κατά το πρώτο δίμηνο το 54,2% του ετήσιου κονδυλίου του; Αναφέρομαι στα δεδομένα του τελευταίου πίνακα του Δελτίου του μηνός Φεβρουαρίου.

Σας ευχαριστώ.