Δημήτρης Κουσελάς Δημήτρης Κουσελάς

ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ

Άρθρα / Ομιλίες / Συνεντεύξεις

ΘΕΜΑ [Ομιλία] «Γενικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού & Αειφόρου Ανάπτυξης»
ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ 20/5/2008

Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, όπως καλά γνωρίζετε το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο είναι κατά κάποιο τρόπο το Σύνταγμα της χωρικής οργάνωσης και της αξιοποίησης πόρων, μέσων και υποδομών. Άκουσα πολλούς συναδέλφους να λένε ή να χρησιμοποιούν την έκφραση «για πρώτη φορά, για πρώτη φορά». Αυτό μου θυμίζει κάποιους που ανακάλυψαν τώρα την Αμερική.

Δεν έγινε και δε γίνεται σήμερα, για πρώτη φορά, το Χωροταξικό Σχέδιο. Γνωρίζετε πολύ καλά ότι με το ν.2742/1999 - όπως επεσήμανε και ο εισηγητής μας - δημιουργήθηκε το θεσμικό πλαίσιο για τον Εθνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό. Από κει και πέρα, ανατέθηκαν, εκπονήθηκαν και θεσμοθετήθηκαν με συγκεκριμένες Υπουργικές αποφάσεις, δώδεκα Περιφερειακές Χωροταξικές Μελέτες και στο τέλος του 2003 υπήρχε έτοιμο, κύριε Υπουργέ, ένα Σχέδιο, το οποίο, δυστυχώς, καθυστέρησε για πέντε ολόκληρα χρόνια μέχρι να έλθει σε συζήτηση στη Βουλή. Αυτά για την αποκατάσταση της αλήθειας, γιατί άκουσα με μεγάλη έκπληξη τη χρησιμοποίηση της φράσης «για πρώτη φορά».
Το Εθνικό Χωροταξικό, που συζητάμε σήμερα, είναι ένα πολύ σημαντικό εργαλείο για την ανάπτυξη και της χώρας και της περιφέρειας. Ως εκ τούτου, θα έπρεπε, κατά τη γνώμη μου, να συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη δυνατή συναίνεση και αποδοχή και από την πλευρά των φορέων, αλλά και από την πλευρά των τοπικών κοινωνιών. Όμως, εσείς ως Κυβέρνηση, με τις επιλογές που κάνατε, με τους χειρισμούς, αλλά και με τις διαδικασίες που ακολουθήσατε, καταφέρατε να στρέψετε το σύνολο των κοινωνικών, συνδικαλιστικών, περιβαλλοντικών και επιστημονικών φορέων και οργανώσεων ενάντια σ αυτό το Σχέδιο, που ξαναλέω, έπρεπε να συγκεντρώνει τη μεγαλύτερη συναίνεση και τη μεγαλύτερη δυνατή αποδοχή.
Αυτό βέβαια, δεν είναι τυχαίο, δεν έπιασε όλους αυτούς τους φορείς κάποιο «αντιπολιτευτικό μένος». Έχει άμεση σχέση με τη φιλοσοφία, το μοντέλο του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, το οποίο εσείς προτείνετε σήμερα και στο Εθνικό Κοινοβούλιο και στην Ελληνική κοινωνία. Θα έλεγα ότι αυτό το μοντέλο, που προτείνετε, έρχεται από το παρελθόν, μας παραπέμπει στη δεκαετία του 1970, τη δεκαετία της γνωστής τσιμεντοποίησης. Δεν απαντά, σε καμία περίπτωση, στις αναπτυξιακές ανάγκες του παρόντος, δεν απαντά στις περιβαλλοντικές προκλήσεις ούτε του σήμερα ούτε του αύριο. Αναπαράγει τον άναρχο τρόπο δόμησης των μητροπολιτικών κέντρων, κατ αντιστοιχία των Αθηνών, στην Περιφέρεια, σε βάρος της ισόρροπης ανάπτυξης, που όλοι θέλουμε να είναι φιλική στο περιβάλλον, σε βάρος μιας ποιοτικής ήπιας ανάπτυξης της Περιφέρειας.
Το πρώτο, που κάνει, είναι ότι προσαρμόζει τους άξονες ανάπτυξης αποκλειστικά και μόνο γύρω από τους μεγάλους οδικούς άξονες, τους οποίους ευθέως αποκαλείτε «αναπτυξιακούς άξονες», αγνοώντας προκλητικά και τις συνδυασμένες μεταφορές και τον ιδιαίτερο ρόλο που μπορεί να παίξει ο σιδηρόδρομος, ο οποίος στο Εθνικό Χωροταξικό εμφανίζεται σαν ένας «φτωχός συγγενής» και τίποτε άλλο.
Ακόμα, θα έλεγα ότι «στρώνει το χαλί» για το Ειδικό Χωροταξικό του Τουρισμού, με το οποίο, μέχρι στιγμής τουλάχιστον, φαίνεται να επιχειρείται η παράδοση των ακτών και ιδιαίτερα των νησιωτικών ακτών, στα μεγάλα κατασκευαστικά συμφέροντα για την κατασκευή παραθεριστικών κατοικιών.
Αυτά, κύριε Πρόεδρε, σ ότι αφορά στη γενικότερη κριτική μου, γιατί θέλω να περάσω σ ένα ιδιαίτερο τμήμα του Σχεδίου, που αφορά στη δική μου περιφέρεια.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο όχι μόνο δεν εξασφαλίζει τη συμμετρική και ισόρροπη ανάπτυξη της Πελοποννήσου, αλλά επιτρέψτε μου να πω, ότι διευρύνει τις ήδη υπάρχουσες αναπτυξιακές ανισότητες μεταξύ των νομών της Πελοποννήσου και δημιουργεί νέα σημαντικά ελλείμματα, ιδιαίτερα σε επίπεδο υποδομών και αναπτυξιακής προοπτικής του κάθε νομού.
Το προτεινόμενο, μέσα από το Εθνικό Χωροταξικό, δίπολο Τρίπολης - Καλαμάτας μπορεί, κύριε Υπουργέ, να λειτουργήσει μόνο, εάν η Πελοπόννησος εξακολουθεί να παραμένει διαιρεμένη στα δύο, όπως είναι, σήμερα. Αυτό πιστεύω ότι είναι ένα έγκλημα σε βάρος της Πελοποννήσου, το να διαιωνίσουμε, δηλαδή, αυτή τη σημερινή απαράδεκτη κατάσταση για την οποία ευθύνονται και οι Κυβερνήσεις του παρελθόντος, γιατί η Πελοπόννησος είναι ενιαία και γεωγραφικά και ιστορικά και πολιτισμικά και πολιτιστικά και δεν υπάρχει κανένας λόγος να είναι κομμένη στη μέση, όπως είναι, σήμερα.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, θέλω να σας θέσω υπ όψη ότι στην αρχική μελέτη του Εθνικού Χωροταξικού Σχεδίου, η Καλαμάτα είχε ενταχθεί - και δικαίως - στους εθνικούς πόλους ανάπτυξης. Αυτό ήταν εύλογο με βάση την ιδιαίτερη γεωγραφική της θέση, την ιστορική της σημασία, τους παραγωγικούς της πόρους, αλλά ιδιαίτερα τη γεωγραφική της θέση στη Μεσόγειο.
Η Καλαμάτα αποτελεί και μπορεί εν δυνάμει να αποτελέσει μια σημαντική πύλη στον αναπτυξιακό άξονα Αδριατικής - Ιονίου - Μέσης Ανατολής, ένα ρόλο που μέσα από το Εθνικό Χωροταξικό Σχέδιο αγνοείται, υποβιβάζεται και απαξιώνεται.
Έτσι, λοιπόν, παρά το ότι στις αρχικές μελέτες η Καλαμάτα είχε προταθεί σαν εθνικός πόλος ανάπτυξης, το Υ.ΠΕ.ΧΩ.Δ.Ε. την εξαίρεσε από τους εθνικούς πόλους και την εντάσσει στους δευτερεύοντες πόλους ανάπτυξης. Κατά τη γνώμη μου, αυτό δεν έγινε εκ παραδρομής, έγινε συνειδητά από την Κυβέρνηση.
Παράλληλα, να σημειώσω ότι διαφαίνεται η αθέτηση μιας σειράς δεσμεύσεων σ ότι αφορά τη Μεσσηνία. Η αθέτηση δηλαδή των δεσμεύσεων, που αφορούσαν στην προώθηση του εμπορευματικού κέντρου στην περιοχή του Μελιγαλά, και η υπαναχώρηση της Κυβέρνησης για την επέκταση του αγωγού φυσικού αερίου από τη Μεγαλόπολη στην Καλαμάτα. Εδώ φαίνεται ότι τα δύο Υπουργεία δεν μπορούν να συνεννοηθούν μεταξύ τους.
Σε πρόσφατη επίσκεψη που έκανα στον κ. Φώλια μου είπε ότι με βάση τα ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια ο αγωγός δεν μπορεί να προχωρήσει από τη Μεγαλόπολη μέχρι την Καλαμάτα γιατί κρίνεται ασύμφορος. Δεν ξέρω τι στοιχεία έχει λάβει υπ όψη το συγκεκριμένο Υπουργείο ή η Δ.ΕΠ.Α.. Προφανώς έχει λάβει υπ όψη μόνο τα στοιχεία της αστικής κατανάλωσης χωρίς να υπολογίζει τις τεράστιες θερμοκηπιακές καλλιέργειες και τις δύο βιομηχανικές περιοχές που θα στηρίξει η έλευση αγωγού φυσικού αερίου στη Μεσσηνία.
Τρίτον, η εγκατάλειψη της αναβάθμισης του διεθνούς αεροδρομίου και του λιμανιού της Καλαμάτας.
Όλα αυτά, προδιαγράφουν μια ιδιαίτερα αρνητική εξέλιξη για τη Καλαμάτα και τη Μεσσηνία συνολικότερα, σε σχέση με το Εθνικό Χωροταξικό, αλλά και σε σχέση με τις προοπτικές της παραπέρα ανάπτυξής της. Θα έλεγα ότι πιστοποιούν με τον πλέον αρνητικό τρόπο την εξαπάτηση του μεσσηνιακού λαού από τον ίδιο τον Πρωθυπουργό, όταν το Φεβρουάριο του 2004 ήρθε στην Καλαμάτα και δεσμεύτηκε για μια σειρά από ζητήματα, τα οποία προανέφερα, που είχαν και έχουν σχέση με την ανάπτυξη της.
Κύριε Υπουργέ, κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, οι τοπικοί φορείς και οι πολίτες της Μεσσηνίας εξέφρασαν και εξακολουθούν να εκφράζουν την απογοήτευση τους και θα αναφερθώ στην ομόφωνη πρόταση, που έχει κάνει η τοπική ένωση Δήμων και Κοινοτήτων για το Εθνικό Χωροταξικό.
Πρώτον, αξιώνουν το χαρακτηρισμό της ευρύτερης περιοχής της Καλαμάτας ως εθνικού πόλου ανάπτυξης, όπως ήταν στην αρχική μελέτη. Δεύτερον, την αναβάθμιση του αεροδρομίου και του λιμένα της Καλαμάτας. Τρίτον, τον προσδιορισμό της ευρύτερης περιοχής του Μελιγαλά ως εμπορευματικού και διαμετακομιστικού κέντρου. Τέταρτον, την αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της Μεσσηνίας σε ότι αφορά τις σύγχρονες καλλιέργειες. Πέμπτον, την υπαγωγή της Αρχαίας Μεσσήνης και του ναού του Επικούρειου Απόλλωνα και την αξιοποίηση αυτών των πολιτισμικών μνημείων της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Είναι αδιανόητο, κύριε Υπουργέ, για όλους μας, το ότι εξαιρείτε, πέρα από τη κατηγοριοποίηση σε εθνικής και διεθνούς εμβέλειας μνημεία, τα πολιτιστικά μνημεία συνολικότερα, από τον Εθνικό Χωροταξικό Σχεδιασμό.Ποιος είναι ο λόγος που τα εξαιρείτε; Εντάξει, δεν έχετε κριτήρια για να τα χαρακτηρίσετε εάν είναι εθνικής ή διεθνούς εμβέλειας. Δεν σας ζητάμε κάτι τέτοιο. Γιατί όμως τα εξαιρέσατε, συλλήβδην; Τι υποκρύπτεται;
Τέλος, η Τοπική ‘Ενωση Δήμων και Κοινοτήτων της Μεσσηνίας αξιώνει την άμεση δημιουργία Κτηματολογίου και Δασολογίου, καθώς και βάσεων χωρικών πληροφοριών και την προώθηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων και των Σ.Χ.Ο.Α.Π. με την εξασφάλιση των αναγκαίων πόρων, βέβαια, για την υλοποίηση τους.
Κύριε Πρόεδρε, με βάση τα παραπάνω και τα όσα ελέχθησαν από τον Εισηγητή μας και τους άλλους ομιλητές της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης, κατά τη γνώμη μου, ούτε πρωτόγνωρη ούτε μείζονα μεταρρύθμιση αποτελεί η πρόταση νόμου, που φέρνει η Κυβέρνηση στη Βουλή.
Δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες και στις απαιτήσεις των πολιτών, ούτε και της Περιφέρειας και, ιδιαίτερα, του Νομού Μεσσηνίας. Γι’ αυτούς τους λόγους εμείς, την καταψηφίζουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ.