ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του Προέδρου της Ο.Τ.Ο.Ε.
ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΟΥΣΕΛΑ
στο περιοδικό «ΕΥΡΩΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗ»

Αθήνα, 9 Φεβρουαρίου 2000

1.    Το έτος 1999 οι  Ελληνικές Τράπεζες παρουσίασαν σημαντική αύξηση στην κερδοφορία τους. Νομίζετε ότι αυτό είναι αποτέλεσμα του εκσυγχρονισμού και της βελτίωσης της ανταγωνιστικότητάς τους;

Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει σημαντικά βήματα εκσυγχρονισμού και βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών Τραπεζών. ‘Όμως, όταν ο Έλληνας πολίτης εξακολουθεί να αποπληρώνει ακριβά τα δάνειά του, δύσκολα μπορούμε ν’ αποδώσουμε τη συνεχιζόμενη υψηλή κερδοφορία και τις πρόσφατες αποδόσεις-ρεκόρ του τραπεζικού κλάδου στον εκσυγχρονισμό του.

Μεγάλο  μέρος από τα υψηλά κέρδη των Τραπεζών  εξακολουθεί να οφείλεται στη σημαντική διαφορά των  επιτοκίων χορηγήσεων με τα επιτόκια καταθέσεων. Τα ίδια ισχύουν για τα επιτόκια των καταναλωτικών δανείων και των πιστωτικών καρτών, που παραμένουν σε απαράδεκτα υψηλά επίπεδα.

Επίσης, σημαντικό μέρος της κερδοφορίας των Τραπεζών προέρχεται από τις (διόλου ευκαταφρόνητες) προμήθειες, καθώς και από συγκυριακά κέρδη  στο  Χρηματιστήριο.

Δεν πιστεύω ότι αυτά τα υπερκέρδη των Τραπεζών θα μπορέσουν -ούτε πρέπει- να διατηρηθούν στο μέλλον, γιατί επιβαρύνουν το μέσο πολίτη, την ανάπτυξη, την παραγωγική μας δυναμική.

2.   Πιστεύετε ότι οι ιδιωτικοποιήσεις και οι συγχωνεύσεις-εξαγορές θα αποτελέσουν λύση στο πρόβλημα της
      ανταγωνιστικότητας των Ελληνικών Τραπεζών;

Οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις δεν είναι πανάκεια για την ανταγωνιστικότητα του κλάδου. Μόνη  ασφαλής βάση, ο εκσυγχρονισμός του, η σωστή τοποθέτηση των Τραπεζών σε νέα προϊόντα και αγορές, η αξιοποίηση της νέας τεχνολογίας και του Διαδικτύου (Internet Banking), η σωστή διοίκηση και αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού του, που επί σειρά ετών στηρίζει την κερδοφορία των Τραπεζών με τη συνεχή αύξηση της παραγωγικότητας και της ποιότητας εξυπηρέτησης της πελατείας.

Προέχει, επίσης, η αποφυγή δημιουργίας μονοπωλιακών καταστάσεων, η διασφάλιση και λειτουργία ενός “πολυκεντρικού” τοπίου, με υγιείς κανόνες, για αποτελεσματικότητα και διαφάνεια στις δραστηριότητες του χρηματοπιστωτικού συστήματος. Το τραπεζικό σύστημα δεν πρέπει να μετατραπεί σε μία «ζούγκλα» αθέμιτου ανταγωνισμού. Πρέπει να υπάρχουν κανόνες και διασφαλίσεις, τόσο για τους εργαζόμενους, που αποτελούν το πολυτιμότερο «κεφάλαιο» για τις τράπεζες, όσο και για τους μετόχους και τους πολίτες.

Γι’ αυτό πρέπει να πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις:

• σε περίπτωση εξαγορών και αλλαγών διοικήσεων, να κατοχυρωθεί εκ των προτέρων ο ρόλος των εποπτικών αρχών, ιδιαίτερα της Τράπεζας της Ελλάδος.
• να υπάρχει έλεγχος της φερεγγυότητας και κατάθεση από τον αγοραστή ολοκληρωμένων επιχειρηματικών, αλλά και «κοινωνικών» σχεδίων. Αυτά πρέπει να διασφαλίζουν την προοπτική ανάπτυξης της επιχείρησης, την απασχόληση, τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, τις πάσης φύσεως προοπτικές του ανθρώπινου δυναμικού της.

      3.    Ποιες νομίζετε πως είναι οι πρωτοβουλίες εκείνες με τις οποίες θα επιτευχθεί η ανάπτυξη του Τραπεζικού
      Συστήματος;

Η λειτουργία με βάση το Ευρώ  θα εντείνει τον ανταγωνισμό. Για να επιβιώσουν και ν’ αναπτυχθούν, οι Τράπεζες πρέπει να διαθέτουν ισχυρή κεφαλαιακή διάρθρωση, πρόσβαση σε διεθνή δίκτυα, να παρέχουν στους πελάτες τους ποιοτικά προϊόντα, υπηρεσίες, υποστήριξη και συμβουλές – και όλα αυτά σε  προσιτές τιμές.

Η ανάπτυξη του Τραπεζικού Συστήματος απαιτεί επομένως σύνθετες και μακρόπνοες πρωτοβουλίες, κυρίως από τις άμεσα ενδιαφερόμενες Τράπεζες και τους ομίλους τους,

-    για την ανασύνταξη των επιχειρησιακών πόρων, δυνάμεων και μεριδίων αγοράς, με τη διαμόρφωση και  εφαρμογή ολοκληρωμένων επιχειρηματικών συνεργασιών και στρατηγικών  σε επίπεδο ομίλων,

-    για την αλλαγή της επιχειρησιακής-διοικητικής νοοτροπίας και στρατηγικής, που σε πολλές περιπτώσεις είναι προσκολλημένη σε ξεπερασμένα γραφειοκρατικά, πελατειακά ή αυταρχικά μοντέλα διοίκησης,

-    για την επιτυχή επανεπένδυση των κερδών τους σε νέες τεχνολογίες, πρωτοποριακά προϊόντα, σε σύγχρονες μορφές συναλλαγής, σε συμβουλευτικές υπηρεσίες,

-    για τη συνεχή βελτίωση της παραγωγικότητας, της ποιότητας, της ανθρώπινης δημιουργίας, επικοινωνίας και συμμετοχής .

Η τραπεζική αγορά, ιδιαίτερα οι εργασίες “λιανικής” (Retail Banking), έχουν ακόμα σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης στη χώρα μας. Αυτό με προϋπόθεση ότι  οι Τράπεζες θα αναπροσαρμόσουν έγκαιρα τις στρατηγικές επιλογές, τις πηγές εσόδων, τις εθνικές και τις διεθνείς τους επιχειρηματικές συνεργασίες, αξιοποιώντας νέα προϊόντα και αναδυόμενες αγορές στη χώρα μας και στον ευρύτερο βαλκανικό χώρο. 

   4.   Ποιες είναι οι θέσεις της ΟΤΟΕ για τη βελτίωση του τραπεζικού συστήματος της χώρας μας;

Ήδη, απαντώντας στις προηγούμενες ερωτήσεις, σας ανέπτυξα πολλές από τις βασικές μας θέσεις στο ζήτημα αυτό.

Θ’ αρκεστώ λοιπόν να προσθέσω ότι για μας, στην ΟΤΟΕ, η αποτελεσματικότητα μιας Τράπεζας δεν κρίνεται μόνο από την  εξειδίκευση, την ευελιξία της, από τα μηχανήματα που εγκαθιστά, από τα κέρδη και  τις αποδόσεις των μετοχών της! Κρίνεται πολύ περισσότερο από την απασχόληση και την ποιότητα των εργασιακών της σχέσεων, που είναι κεφαλαιώδες κριτήριο της επιτυχίας και της βιωσιμότητάς της, μακροπρόθεσμα.

Να μην ξεχνάμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία, το 70% των αναδιαρθρώσεων και συγχωνεύσεων στο εξωτερικό απέτυχαν, είτε γιατί υποτίμησαν ή «ξέχασαν» τη σημασία του ανθρώπινου παράγοντα, είτε γιατί ο νέος ιδιοκτήτης δημιούργησε ανασφάλεια και αρνητικό κλίμα στο προσωπικό του. Τέτοια λάθη δεν πρέπει να επαναληφθούν στη χώρα μας.

Σ΄ αυτή τη λογική, οι παρεμβάσεις μας για τη βελτίωση του Τραπεζικού Συστήματος επικεντρώνονται  τον τελευταίο καιρό στην προστασία της απασχόλησης, στη μείωση του χρόνου εργασίας, σε ζητήματα αναβάθμισης των γνώσεων, εκσυγχρονισμού και βελτίωσης των εργασιακών σχέσεων στον κλάδο.

Στα θέματα αυτά δώσαμε ήδη  απτά δείγματα γραφής, με παρεμβάσεις και  συγκεκριμένες προτάσεις, που δίνουν σύγχρονες, βιώσιμες και λειτουργικές λύσεις.