Άρθρο
Του Προέδρου της Ο.Τ.Ο.Ε.
Δ. ΚΟΥΣΕΛΑ
Στην Εφημερίδα «ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ»

Αθήνα, 21 Ιουνίου 2001

ΚΛΑΔΙΚΕΣ ΣΣΕ ΟΤΟΕ – ΤΡΑΠΕΖΩΝ : ΕΜΠΟΔΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ ‘Η ΦΡΑΓΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΣΥΔΟΣΙΑ ΚΑΙ ΣΤΟΝ ΑΘΕΜΙΤΟ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟ ΜΕΤΑΞΥ ΤΟΥΣ;

Πολλές φορές έχουν δημιουργηθεί ερωτήματα για το ρόλο και τη σημασία των κλαδικών ΣΣΕ στον τόπο μας και ιδιαίτερα για τη σκοπιμότητα σύναψης κλαδικών ΣΣΕ στο χώρο των Τραπεζών. Μερίδα της εργοδοτικής πλευράς στον κλάδο, διατυπώνει επιφυλάξεις για το κατά πόσον η κλαδική ΣΣΕ είναι ένας θεσμός που εξυπηρετεί, στις σημερινές συνθήκες και τις δύο πλευρές (εργοδότες και εργαζόμενους) ή αποτελεί ανασχετικό παράγοντα για την πορεία εκσυγχρονισμού και την ανταγωνιστικότητα του τραπεζικού συστήματος.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ορισμένες ιδιωτικές Τράπεζες είχαν προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας αξιώνοντας την κήρυξη του Ν. 1876/90 για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις ως αντισυνταγματικού, ώστε να μην υπάρχει δυνατότητα σύναψης ΣΣΕ στον κλάδο. Η προσφυγή αυτή, και ορθώς, έπεσε στο κενό…

Είναι όμως βάσιμες οι παραπάνω αιτιάσεις μερίδας των εργοδοτών ή μήπως στοχεύουν σε κάτι ουσιωδώς διαφορετικό;

Ας δούμε πως έχει, στην πραγματικότητα, το θέμα

Η κλαδική ΣΣΕ ΟΤΟΕ – Τραπεζών, που συνάπτεται μεταξύ της ΟΤΟΕ και Τραπεζών, που απασχολούν πάνω από το 70% των εργαζόμενων στον κλάδο, σύμφωνα με ρητή πρόβλεψη γι’ αυτό από το Ν. 1876/90, ρυθμίζει σε ενιαία πλαίσια τους ελάχιστους κοινούς όρους αμοιβής και εργασίας, που είναι γενικά υποχρεωτικοί για όλους τους εργαζόμενους του κλάδου. Αποτελεί δηλαδή μια θεσμική ασπίδα στα εργασιακά και κοινωνικά θέματα για ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα στη χώρα μας, στο μέτρο που, σύμφωνα με το Ν. 1876/90, οι ρυθμίσεις αυτής της σύμβασης δεν επιδέχονται δυσμενέστερη για τους εργαζόμενους εξειδίκευση σε επιχειρησιακό ή και σε ατομικό επίπεδο.

Με άλλα λόγια, η κλαδική ΣΣΕ θέτει τα ελάχιστα κοινά πλαίσια ρύθμισης των όρων αμοιβής και εργασίας για τους εργαζόμενους σε όλες τις Τράπεζες του κλάδου μας, κάτω από τα οποία κανείς εργοδότης δεν μπορεί να κινηθεί.

Η ύπαρξη, η διατήρηση και ο εμπλουτισμός αυτών των ρυθμίσεων είναι σήμερα αναγκαία περισσότερο από ποτέ πριν.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στο χρηματοπιστωτικό σύστημα και η όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις αντίστοιχες επιχειρήσεις σε διεθνές και εθνικό επίπεδο, εκτός από τα αλλεπάλληλα κύματα εξαγορών και συγχωνεύσεων, που όλοι έχουμε βιώσει τα τελευταία χρόνια, τροφοδοτούν και απόπειρες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ των Τραπεζών όχι μόνο στα οικονομικά θέματα, στα επιτόκια και στη μορφή των προϊόντων τους, αλλά και στο κοινωνικό πεδίο. ‘Ετσι και στον κλάδο μας, εμφανίζονται εργοδότες που προσπαθούν, ακόμα και παρανομώντας, να υποβαθμίσουν ή και να ακυρώσουν τις δεσμεύσεις που ισχύουν για όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου σχετικά με το ωράριο συναλλαγών και εργασίας, την προστασία της απασχόλησης και των εργασιακών δικαιωμάτων, το Ενιαίο Μισθολόγιο και τα βασικά κλαδικά επιδόματα, τις κοινωνικές παροχές στους εργαζόμενους, στις σχέσεις με τα συνδικάτα κ.λ.π.

Μπροστά σε αυτές τις απόπειρες, που δεν είναι δυνατόν να γίνονται ανεκτές σε καμιά ευνομούμενη δημοκρατική πολιτεία, η σύναψη και διασφάλιση της εφαρμογής των κλαδικών ΣΣΕ από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου γίνεται κομβικό θέμα και για τους εργαζόμενους του κλάδου, αλλά και για τις ίδιες τις επιχειρήσεις του. Ειδικά για εκείνους τους εργοδότες οι οποίοι, τιμώντας τις δεσμεύσεις και την υπογραφή τους, βλέπουν να απειλούνται από τον αθέμιτο ανταγωνισμό των οπαδών της απορύθμισης και της ακύρωσης των συμφωνημένων στην πράξη.

Εννοείται ότι και η Πολιτεία δεν πρέπει και δεν μπορεί να αφήσει ανεξέλεγκτη την κατάσταση σε αυτό τον τομέα, στο μέτρο που με την παραβίαση όρων της κλαδικής ΣΣΕ δεν θίγονται μόνο βασικές διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας, αλλά και βασικοί κανόνες του υγιούς και θεμιτού ανταγωνισμού. Πόσο μάλλον που, μπροστά στην αβεβαιότητα και στις ραγδαίες εξελίξεις του εθνικού και του διεθνούς περιβάλλοντος, εργοδότες και εργαζόμενοι καλούνται πλέον να “συνδιαμορφώσουν την αλλαγή” : δηλαδή να αντιμετωπίσουν υπεύθυνα, από κοινού και κατά το δυνατόν σε ενιαία και αμοιβαία αποδεκτή βάση, τις συνεχώς εντεινόμενες και δισεπίλυτες οικονομικές, οργανωτικές και κοινωνικές προκλήσεις της σύγχρονης πραγματικότητας, αναλαμβάνοντας η κάθε πλευρά τις ευθύνες, τις δεσμεύσεις, τις θυσίες, αλλά και τα οφέλη που αντικειμενικά της αναλογούν.

Εαν αντί για τα παραπάνω η εργοδοτική πλευρά επιλέγει ειδικές και αποσπασματικές ρυθμίσεις, που συμφέρουν αποκλειστικά και μόνο τη μεμονωμένη Τράπεζα, είναι απολύτως ορατός ο κίνδυνος να μετατραπεί ο κλάδος σε εργασιακή (και όχι μόνο) ζούγκλα, με ανυπολόγιστες επιπτώσεις όχι μόνο στην ομαλότητα των εργασιακών σχέσεων, αλλά και στους όρους ανταγωνισμού ανάμεσα στις επιχειρήσεις.

Αυτό δεν σημαίνει ότι η κλαδική ΣΣΕ είναι μια «προκρούστεια κλίνη», που δεν επιτρέπει στην κάθε επιχείρηση να εφαρμόσει, σε συνεννόηση με τους αντίστοιχους εργαζόμενους, την πολιτική της, πάντα βέβαια σε ευνοϊκότερα για τους εργαζόμενους επίπεδα. Αντίθετα, η σωστή εφαρμογή και ο κατάλληλος συνδυασμός της κλαδικής ΣΣΕ ΟΤΟΕ - Τραπεζών με επιχειρησιακές ΣΣΕ σε κάθε Τράπεζα, οι οποίες θα προεκτείνουν, θα εξειδικεύουν και θα εμπλουτίζουν τις κλαδικές ρυθμίσεις στο επίπεδο της επιχείρησης, περιορίζοντας το πεδίο αδιαφανών, μονομερών ή αυθαίρετων επιλογών, είναι αναγκαία προϋπόθεση για την προώθηση του εκσυγχρονισμού στο τραπεζικό σύστημα, χωρίς ανεξέλεγκτες κοινωνικές εντάσεις, με όρους υγιούς ανταγωνισμού, θετικής και ουσιαστικής υποκίνησης των εργαζόμενων και με ομαλή λειτουργία των εργασιακών σχέσεων και θεσμών σε όλα τα επίπεδα.